Ik vermoed dat ik binnen zeer korte tijd op straat sta. Nu heb ik een
concurrentiebeding getekend. Is dat eigenlijk nog geldig als ik door mijn
baas ontslagen wordt?

Veel werknemers hebben in hun arbeidsovereenkomst een concurrentiebeding
staan, maar staan daar niet echt bij stil.

Het is echter wel slim om te bedenken wat de inhoud van zo’n beding dan in
alle redelijkheid zou moeten zijn, en hoe je met een concurrentiebeding om
moet gaan op het moment dat de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd.

Wanneer is een concurrentiebeding rechtsgeldig? Kom je er nog onderuit, of
moet je je er altijd strikt aan houden? Ben je er aan gebonden als je
bijvoorbeeld wegens een reorganisatie bent ontslagen, of alleen als je zélf
ontslag neemt?

Geldigheid concurrentiebeding
De wet bepaalt dat een concurrentiebeding alleen geldig is als deze
schriftelijk overeengekomen is met een meerderjarige werknemer.

Dat betekent dat het beding expliciet in de arbeidsovereenkomst moet staan. Je
kan als werknemer bijvoorbeeld niet via een CAO of bedrijfsreglement aan een
concurrentiebeding gebonden worden.

Treedt er een wijziging op in de arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld door
promotie of doordat een contract voor bepaalde tijd wordt omgezet in een
contract voor onbepaalde tijd, dan kan dit tot gevolg hebben dat het beding
niet meer geldig is.

Gebondenheid aan concurrentiebeding
Is het concurrentiebeding op geldige wijze overeengekomen, dan is de
werknemer daaraan gebonden, ook na het einde van het dienstverband.

In beginsel is het daarbij niet van belang op welke wijze de
arbeidsovereenkomst is geëindigd. Dus ook een werknemer die is ontslagen om
redenen die niet aan hem te wijten zijn, kan aan dat beding gehouden worden.

Alleen als de werkgever 'schadeplichtig' is geworden door de beëindiging, kan
hij geen beroep doen op het concurrentiebeding. Denk bijvoorbeeld aan een
onterecht ontslag op staande voet. De werkgever dient in zo’n geval vaak
schade aan de werknemer te vergoeden, bijvoorbeeld het misgelopen inkomen
door het onterechte ontslag. Hij kan dan ook geen rechten ontlenen aan een
concurrentiebeding.

Vernietigen
De werknemer kan de rechter vragen het concurrentiebeding te vernietigen.
Maar dat hoeft niet altijd. Hij kan ook de rechter vragen een vergoeding
vast te stellen voor de periode waarbij de werknemer volgens dat beding
wordt belemmerd in zijn arbeidskeuze.

De rechter kan vernietigen “op de grond dat, in verhouding tot het te
beschermen belang van de werkgever, de werknemer door dat beding onbillijk
wordt benadeeld”, aldus de wet. Dit betekent eigenlijk dat de
gevolgen van het concurrentiebeding voor de werknemer niet te ernstig mogen
zijn en zijn grondrecht op arbeid niet teveel mogen belemmeren.

De rechter toetst door het belang van de werkgever bij handhaving van het
beding af te zetten tegen de schade van de werknemer.

Is er terechte vrees voor benadeling doordat de werknemer allerlei
bedrijfsgeheimen bij handhaving van het concurrentiebeding zou kunnen
misbruiken bij de concurrent? Op wiens initiatief is de arbeidsovereenkomst
beëindigd? Heeft de werkgever geïnvesteerd in de opleiding en deskundigheid
van de werknemer?

Aan de zijde van de werknemer kan de rechter factoren meewegen zoals de
mogelijkheid tot positieverbetering, de (on)mogelijkheid om een andere baan
te vinden en de duur van de arbeidsovereenkomst.

Tot slot zal de rechter ook meewegen of er bijvoorbeeld een geografisch bereik
en beperkte periode is vastgesteld. Dat bepaalt namelijk de mate waarin de
werknemer wordt belemmerd.

Kortom, of een concurrentiebeding door de rechter zal worden vernietigd, is
sterk afhankelijk van het individuele geval en alle omstandigheden
daaromheen.

Stelt de rechter vast dat het concurrentiebeding niet wordt vernietigd, maar
vindt hij wel dat de werknemer daardoor in belangrijke mate wordt belemmerd,
dan kan hij een vergoeding vaststellen voor de duur van de beperking.

Hier is gedacht aan de situatie dat er grote en redelijke belangen van de
werkgever zijn bij handhaving van het beding, maar de werknemer daardoor wel
ernstig nadeel ondervindt.

Onderhandelen
Ben je als werknemer gebonden aan een concurrentiebeding en overweeg je jouw
arbeidsovereenkomst op te zeggen, dan is het dus verstandig met de werkgever
kort te sluiten of hij bereid is jou te vrijwaren van het beding.

Maar als er onderhandelingen plaatsvinden over een beëindiging met wederzijds
goedvinden, wegens bijvoorbeeld bedrijfseconomische omstandigheden of een
verstoorde arbeidsrelatie, is het slim te proberen een deal te sluiten over
het concurrentiebeding.

Valt er geen regeling te treffen, dan kun je ook overwegen de nieuwe werkgever
te vragen een eventuele verschuldigde boete wegens overtreding van het
concurrentiebeding te betalen. Dat zie je soms als iemand wordt
“geheadhunt”. De nieuwe werkgever wil de werknemer dan misschien zó graag,
dat hij bereid is het concurrentiebeding als het ware af te kopen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl